De Volkskrant biedt haar lezers een aantal puzzels aan, waaronder Spelwijze. De regels zijn deze: je krijgt zeven verschillende letters te zien. Daarmee moet je zoveel mogelijk woorden maken. Een van de zeven letters moet je in elk woord gebruiken. Een gevonden woord moet minimaal vier letters bevatten. Letters mogen wel meerdere voorkomen. Een woord dat minimaal alle zeven letters bevat wordt een pangram genoemd. Van de werkwoorden is alleen het hele werkwoord toegestaan, geen vervoegingen.
Stel je krijgt deze letters: P E O D S I G en je moet daarmee woorden maken waarin altijd een E zit. De pangram is dan SPOEDIG en andere woorden zijn SOEP, POES, EPISODE et cetera. Het spel gebruikt de woordenlijst der Nederlandse taal als uitgangspunt.
Ik begon een gesprek met de Franse AI-tool Le Chat om te kijken of die raad zou weten met deze puzzel. Wat blijkt? Voor een Large Language Model is dat een brug te ver. In de eerste plaats moeten we beseffen dat het model jouw input vertaalt als je in een andere taal dan Engels (of Frans, dat weet ik in dit geval niet) tegen ze spreekt. Daarnaast meldde het model niet over de woordenlijst te beschikken. Mijns inziens een omissie voor een taalmodel.
Ik vroeg Le Chat “Waarom is dit moeilijk voor je?” Het antwoord heb ik als volgt samengevat:
“Dit specifieke probleem is uitdagend voor mij. Ik heb geen directe toegang tot een Nederlands woordenboek in deze omgeving. Dat betekent dat ik niet automatisch alle mogelijke woorden kan opzoeken die aan de criteria voldoen. Ik moet vertrouwen op mijn interne kennis en logische combinaties, wat beperkend is. Het genereren van alle mogelijke combinaties van de gegeven letters en controleren of het woorden zijn is een tijdrovend proces. Zonder een woordenboek kan ik niet zeker weten of een combinatie een echt woord is. De voorwaarden maken de zoektocht nog specifieker. en beperkt het aantal mogelijke woorden aanzienlijk. Mensen zijn vaak beter in het herkennen van woordpatronen en het bedenken van creatieve combinaties, vooral als het gaat om taalspelletjes of puzzels. Ik ben afhankelijk van algoritmes en mijn kennisbank, die niet altijd even flexibel is als een menselijk brein.”
